Ahmet Mithat Efendi, 1844 yılında İstanbul’da doğdu. 28 Aralık 1912’de İstanbul’da öldü. İstanbul Mısır Çarşısı esnaflarından Hacı Süleyman Ağa’nın oğludur. Küçük yaşta babasını kaybetmiştir.
Bugün yazarın 110. ölüm yıl dönümü…
Ahmet Mithat Efendi’nin hayatından bazı kesitler…
1854 yılında Vidin’de ağabeyi Hafız Ali Ağa’nın yanına gönderildi. Eğitimine burada başladı. 1857’de ailesiyle birlikte İstanbul’a döndü.
Mısır Çarşısı’nda bir aktara çırak verildi. Kardeşinin yanında çalıştığı Mithad Paşa’nın yanına gitti. Mithad Paşa, 1861’de Nis Valisi olarak atanınca, ağabeyi ile birlikte Niş’e gitti.
Mithat Efendi burada Rüşdiye’den mezun oldu. Rusçuk’taki Tuna Vilayet Dairesi’ne memur olarak girdi. Çalışkanlığıyla Mithad Paşa’nın gözüne girdi.
Paşa ona kendi adını verdi. Bu arada özel dersler alarak Fransızcasını geliştirdi. Tercüman olarak gittiği Sofya’da 1866’da evlendi. Tuna gazetesinin yazı işleri müdürü oldu.
1869’da Mithad Paşa ile Bağdat’a gitti. İl matbaası ve resmi il gazetesi Zevra’nın müdürüydü. İlk kitabı olan Hece-i Evvel ders kitabını burada yazdı.
1871’de ağabeyi ölünce İstanbul’a döndü. Tahtakale’deki ikametgahının altına küçük bir matbaa kurarak kendi kitaplarını basmaya başladı. Bir yandan da Basiret gazetesinde yazılar yazdı.
Namık Kemal ile tanışma
1872’de Namık Kemal ile tanıştı. Devir ve Bedir adlı iki gazete çıkardı. Bu gazeteler kapatılınca Dağarcık ve Kırkambar dergileri çıkmaya başladı.
Bu dergilerde çıkan yazıları nedeniyle Namık Kemal, Ebüzziya Tevfik gibi yazarlarla birlikte Rodos’a sürgün edildi. 3 yıl kaldığı Rodos’ta Medrese-i Süleymaniye adında bir okul açtı ve dersler verdi. 1876’da 5. Murat’ın affıyla İstanbul’a döndü.
Gazete kurdu, makaleler yazdı.
1876’da İttihat Gazetesi’ni çıkarmaya başladı. Muhalif tavrını yumuşattı ve II. Abdülhamid’e yakınlaştı. Devletin resmi gazetesi Takvim-i Hadiseyi’nin ve devletin matbaası Matbaa-i Amire’nin müdürlüğüne atandı.
Mithad Paşa davasında paşa aleyhinde ifade verdi. 1878’de Osmanlı Sarayı’nın desteğiyle Tercüman-ı Adalet gazetesini kurdu.
1888’de İsveç’te toplanan Şarkiyatçılar Kongresi’ne katıldı. 1895’te Meclis-i Umur-ı Sıhhiye’nin ikinci başkanı oldu. Sabah gazetesinde bire bir çıkan “Onlar” başlıklı yazısıyla Servet-i Fünun’u eleştirdi.
Meşhur eseri Felatun Bey ile Rakım Efendi’dir.
Ahmet Mithat Efendi öldü…
Sanat ve edebiyat çevrelerinin tepkisini çekti. Yazmayı bırakmak zorunda kaldı. Ölümüne kadar Darülfünun’da dünya tarihi ve dinler tarihi öğretmenliği yaptı, hayır kurumlarında çalıştı.
Ünlü yazar 28 Aralık 1912’de öldü.
